Recent viel mijn oog op een leuk boekje van de Nederlandse auteur Jan Wolter Bijleveld. Bijleveld begon tien jaar geleden met de website lsltn.nl en is gefascineerd door - jawel - loslaten. Hij schreef daar dan ook al meerdere boeken over, waarvan vooral 'Losser werken' interessant is in het kader van loopbaanbegeleiding. De ondertitel trekt dan ook de aandacht - Je moet van alles, maar de vraag is: moet dat echt?
Een vraag die we ons bij Kompas Loopbaancentrum zeker ook stellen! We werken vaak met ACT (Acceptance & Commitment Therapie), een aanpak met veel aandacht voor het verschil tussen waarden en zogenaamde 'regels'. Waarden zijn principes die richting geven aan je leven en loopbaan en die je zo kunnen helpen om keuzes te maken. Veel voorkomende loopbaanwaarden hebben te maken met autonomie, verbondenheid en competentie. Maar er zijn bijna zoveel waarden als er mensen zijn, bijvoorbeeld impact hebben, kwaliteit leveren, plezier maken, samenwerken, groeien, een bijdrage leveren aan de samenleving, een goeie balans vinden tussen werk en privé, experimenteren, intellectueel uitdagende taken tot een goed einde brengen, schoonheid creëren, en ga zo maar door...
Hoewel waarden dus richting geven aan je loopbaan, kunnen ze ook doorschieten - en dan veranderen ze in valkuilen. Dit worden in ACT 'regels' genoemd.
Denk aan de waarde 'kwaliteit'. Wanneer je deze te ver doordrijft, zou dit kunnen resulteren in een persoonlijke regel als 'ik moet continu 100% kwaliteit leveren, ook als de omstandigheden dit onmogelijk maken en ik er zelf onderdoor ga'.
De waarde 'autonomie' kan dan weer overdreven worden tot de regel als 'ik moet het allemaal alleen kunnen en doen'.
Waar een waarde dus richting en ruimte geeft, kan een regel heel benauwend worden en zelfs aanleiding geven tot werkgerelateerde klachten, zoals ongezonde stress. En net die regels wil Jan Wolter Bijleveld dus graag onderzoeken en waar mogelijk wat 'losser maken'. Hij onderzoekt veel voorkomende 'moetens' zoals 'ik moet de lat hoog leggen', 'ik moet op mijn strepen staan', 'ik moet mijzelf profileren' en 'ik moet een resultaatgerichte, flexibele, proactieve, communicatief vaardige, initiatiefrijke teamplayer zijn'. Misschien komt deze laatste 'moetens' nogal komisch over, toch is het er waarschijnlijk eentje waar velen onder ons stiekem wel in geloven.
Wil jij jouw waarden en regels nader onderzoeken? Dan is de ACT-avondreeks geknipt voor jou! Je leert anders omgaan met storende gedachten zoals 'ik mag zeker geen zwakte tonen op het werk, anders neemt niemand mij nog au serieux'. Je leert je in je loopbaan te laten leiden door je waarden en waar nodig leer je losser om te gaan met wat van jezelf nogal rigide 'moet' en 'zeker niet mag'.
Elk voorjaar en najaar kan je bij Kompas een ACT-reeks in kleine groep volgen, al dan niet in combinatie met individuele loopbaanbegeleiding. Lees hier wat Hélène leerde tijdens een ACT-reeks in combinatie met individuele loopbaanbegeleiding bij Kompas.